Attila İlhan (1925 - 2005)

Attila İlhan 15 Haziran 1925’te Menemen’de doğdu. İlk ve orta eğitiminin büyük bir bölümünü İzmir ve babasının işi dolayısıyla gittikleri farklı kentlerde tamamladı. İzmir Atatürk Lisesi birinci sınıfındayken mektuplaştığı bir kıza Nazım Hikmet şiiri göndermesi nedeniyle 1941’de tutuklandı ve okuldan uzaklaştırıldı. Üç hafta gözetim altında kaldı. İki ay hapiste yattı.

CHP ŞİİR ARMAĞANI’NDA İKİNCİLİK ÖDÜLÜNÜ KAZANDI
Türkiye’nin hiçbir yerinde okuyamayacağına dair bir belge verilince, eğitim hayatına ara vermek zorunda kaldı. Danıştay kararıyla, 1944 yılında okuma hakkını tekrar kazandı ve İstanbul Işık Lisesi’ne yazıldı. Lise son sınıftayken amcasının kendisinden habersiz katıldığı CHP Şiir Armağanı’nda Cebbaroğlu Mehemmed şiiriyle ikincilik ödülünü kazandı. 1946’ta mezun oldu.

İstanbul Hukuk Fakültesi’ne kaydoldu. Üniversite yıllarında Yığın ve Gün gibi dergilerde ilk şiirleri yayınlanmaya başladı. 1948’de ilk şiir kitabı Duvar’ı yayınladı.

1949 yılında, üniversite ikinci sınıftayken Paris’e gitti. Fransız toplumu ve orada bulunduğu çevreye ilişkin gözlemleri daha sonraki eserlerinde yer alan bir çok karakter ve olaya temel oluşturmuştur. Türkiye’ye geri dönüşünde sıklıkla başı polisle derde girdi. Bir kaç kez gözaltına alındı.

1950’Lİ YILLARDA ADINI DUYURDU1951 yılında Gerçek gazetesinde bir yazısından dolayı kovuşturmaya uğrayınca tekrar Paris’e gitti. Fransa’daki bu dönem Attilâ İlhan’ın Fransızca’yı ve Marksizmi öğrendiği yıllardır. 1950’li yılları İstanbul - İzmir - Paris üçgeni içerisinde geçiren Attilâ İlhan, bu dönemde ismini Türkiye çapında duyurmaya başladı.

Yurda döndükten sonra, Hukuk Fakültesi’ne devam etti. Ancak son sınıfta gazeteciliğe başlamasıyla beraber öğrenimini yarıda bıraktı. Sinemayla olan ilişkisi, yine bu dönemde, 1953’te Vatan gazetesinde sinema eleştirileri yazmasıyla başlar. 1957’de askerliğini yaptıktan sonra sinema çalışmalarına ağırlık verdi. Ali Kaptanoğlu adıyla onbeşe yakın senaryo yazdı.

’YASAK SEVİŞMEK’ VE ‘AYNANIN İÇİNDEKİLER’ 1960’ta Paris’e geri döndü. Babasının ölmesiyle birlikte İzmir’e döndü. Sekiz yıl İzmir’de kaldığı dönemde, Demokrat İzmir gazetesinin başyazarlığını ve genel yayın yönetmenliğini yürüttü. Aynı yıllarda, şiir kitabı olarak Yasak Sevişmek ve Aynanın İçindekiler serisinden Bıçağın Ucu yayınlandı. 1968’te evlendi, 15 yıl evli kaldı.

1973’te Bilgi Yayınevi’nin danışmanlığını üstlenerek Ankara’ya taşındı. Sırtlan Payı ve Yaraya Tuz Basmak’ı Ankara’da yazdı. 81’e kadar Ankara’da kalan yazar Fena Halde Leman adlı romanını tamamladıktan sonra İstanbul’a yerleşti.

‘SEKİZ SÜTUNA MANŞET’, ‘KARTALLAR YÜKSEK UÇAR’ VE ‘YARIN ARTIK BUGÜNDÜR’ İstanbul’da gazetecilik serüveni Milliyet ve Gelişim Yayınları ile devam etti. Bir süre Güneş gazetesinde yazan Attilâ İlhan, 1993-1996 yılları arasında Meydan gazetesinde yazmaya devam etti. 1996 yılından beri köşe yazılarını Cumhuriyet gazetesi’nde sürdürmekteydi. 1970’lerde Türkiye’de televizyon yayınlarının başlaması ve geniş kitlelere ulaşmasıyla beraber Attilâ İlhan da senaryo yazmaya geri dönüş yaptı. Sekiz Sütuna Manşet, Kartallar Yüksek Uçar ve Yarın Artık Bugündür senaryosunu yazdığı dizilerdi.

Türk edebiyatının usta kalemi Attila İlhan, 80 yaşında hayatını kaybetti. ()

ATTİLÂ İLHAN KİTAPLARI

ŞİİR Duvar 
 Sisler Bulvarı 
 Yağmur Kaçağı 
 Ben Sana Mecburum 
 Belâ Çiçeği 
 Yasak Sevişmek 
 Tutuklunun Günlüğü 
 Böyle Bir Sevmek 
 Elde Var Hüzün 
 Korkunun Krallığı 
 Ayrılık Sevdaya Dâhil 
 Kimi Sevsem Sensin

ROMANSokaktaki Adam 
Zenciler Birbirine Benzemez 
Kurtlar Sofrası 
Aynanın İçindekiler
 Bıçağın Ucu 
 Sırtlan Payı 
 Yaraya Tuz Basmak 
 Dersaadet’te Sabah Ezanları 
 O Karanlıkta Biz 
 Fena Halde Leman 
 Haco Hanım Vay 
 Allahın Süngüleri-Reis Paşa

ÖYKÜYengecin Kıskacı

DENEME-ANIAbbas Yolcu 
Yanlış Kadınlar Yanlış Erkekler 
ANILAR VE ACILAR
 Hangi Sol 
 Hangi Batı 
 Hangi Seks 
 Hangi Sağ 
 Hangi Atatürk 
 Hangi Edebiyat 
 Hangi Laiklik 
 Hangi Küreselleşme

ATTİLÂ İLHAN’IN DEFTERİ Gerçekçilik Savaşı 
 ‘İkinci Yeni’ Savaşı 
 Faşizmin Ayak Sesleri 
 Batı’nın ‘Deli Gömleği’ 
 Sağım Solum Sobe 
 Ulusal Kültür Savaşı 
 Sosyalizm Asıl Şimdi 
 Aydınlar Savaşı 
 Kadınlar Savaşı 
CUMHURİYET SÖYLEŞİLERİ Bir Sap Kırmızı Karanfil 
 Ufkun Arkasını Görebilmek 
 Sultan Galiyef 
 Dönek Bereketi 
 Yıldız, Hilâl ve Kalpak

ÇEVİRİLERİKanton’da İsyan (Malraux) 
Umut (Malraux) 
Basel’in Çanları (Aragon)